چطور با رعایت 12 نکته کاربردی در رابطهتان بهتر شنونده باشید؟
شنیدن، فراتر از صرفاً سکوت کردن است. شنیدن فعال، هنر درک عمیق احساسات و افکار طرف مقابل است. در روابط عاطفی، این مهارت نقشی حیاتی در ایجاد صمیمیت، حل تعارضات و تقویت پیوند بین افراد دارد. وقتی به درستی گوش میدهیم، به شریک عاطفی خود نشان میدهیم که برایش ارزش قائلیم و به آنچه که میگوید اهمیت میدهیم. اما چطور میتوانیم شنوندگان بهتری باشیم؟ در اینجا 12 نکته کاربردی برای بهبود مهارتهای شنیداری شما در رابطه عاطفیتان ارائه میدهیم:
- 💥
تمرکز کامل:
هنگام صحبت کردن طرف مقابل، تمام حواس خود را متمرکز کنید. تلفن همراه خود را کنار بگذارید، تلویزیون را خاموش کنید و از هرگونه حواسپرتی خودداری کنید. - 💥
تماس چشمی:
برقراری تماس چشمی نشاندهنده توجه و علاقه شماست. به چشمان طرف مقابل نگاه کنید و از نگاه کردن به اطراف خودداری کنید. - 💥
زبان بدن مثبت:
از زبان بدن مثبت استفاده کنید. سر خود را تکان دهید، لبخند بزنید و حالت بدنی باز و پذیرنده داشته باشید. - 💥
سوال بپرسید:
سوالات باز بپرسید تا طرف مقابل را تشویق کنید بیشتر صحبت کند و اطلاعات بیشتری ارائه دهد. به جای سوالاتی با پاسخ بله یا خیر، سوالاتی بپرسید که نیاز به توضیح داشته باشند. - 💥
گوش دادن فعال:
فعالانه به صحبتهای طرف مقابل گوش دهید. این بدان معناست که نه تنها کلمات را میشنوید، بلکه سعی میکنید احساسات و افکار پشت آنها را نیز درک کنید. - 💥
خلاصه کردن:
برای اطمینان از اینکه منظور طرف مقابل را درست متوجه شدهاید، گفتههای او را خلاصه کنید. مثلا میتوانید بگویید: “اگر درست متوجه شده باشم، شما میگویید که. . . “ - 💥
همدلی نشان دهید:
سعی کنید خود را جای طرف مقابل بگذارید و احساسات او را درک کنید. با گفتن جملاتی مانند “متوجه میشوم که ناراحت هستی” یا “به نظر میرسد که این موضوع برایت مهم است” همدلی خود را نشان دهید. - 💥
قضاوت نکنید:
از قضاوت کردن یا انتقاد کردن از طرف مقابل خودداری کنید. به جای آن، سعی کنید دیدگاه او را درک کنید، حتی اگر با آن موافق نباشید. - 💥
قطع نکنید:
اجازه دهید طرف مقابل صحبتهایش را تمام کند. از قطع کردن صحبت او خودداری کنید، حتی اگر فکر میکنید میدانید چه میخواهد بگوید. - 💥
به احساسات واکنش نشان دهید:
به احساساتی که طرف مقابل ابراز میکند واکنش نشان دهید. اگر او ناراحت است، ناراحتی خود را ابراز کنید. اگر خوشحال است، خوشحالی خود را ابراز کنید. - 💥
صبور باشید:
شنیدن فعال به صبر و حوصله نیاز دارد. عجله نکنید و به طرف مقابل زمان کافی بدهید تا افکار و احساسات خود را بیان کند.
- 💥
تمرین کنید:
هرچه بیشتر تمرین کنید، شنونده بهتری خواهید شد. سعی کنید در هر فرصتی که دارید، به صحبتهای دیگران با دقت و توجه گوش دهید.
ارتباط موثر، کلید یک رابطه سالم و پایدار است، و شنیدن فعال، سنگ بنای این ارتباط است.
1. حضور کامل داشته باشید
وقتی کسی با شما صحبت میکند، تلفن همراه خود را کنار بگذارید، تلویزیون را خاموش کنید و هرگونه حواس پرتی دیگری را از بین ببرید. تمام توجه خود را به گوینده معطوف کنید. به زبان بدن خود نیز توجه کنید. رو به گوینده بنشینید یا بایستید و تماس چشمی برقرار کنید. حضور فیزیکی و ذهنی شما نشان میدهد که برای آنچه گوینده میگوید ارزش قائل هستید. این کار به گوینده این حس را میدهد که حرفهایش مهم هستند و او را تشویق میکند تا راحتتر صحبت کند. با ایجاد یک محیط آرام و بدون حواس پرتی، زمینه را برای یک مکالمه معنادار فراهم میکنید. از ایجاد وقفه های طولانی و پرداختن به کارهای دیگر در حین صحبت با طرف مقابلتان دوری کنید.
2. همدلی نشان دهید
سعی کنید خودتان را جای گوینده بگذارید و احساسات او را درک کنید. به او نشان دهید که متوجه هستید چه احساسی دارد. همدلی به معنای موافقت با گوینده نیست، بلکه به معنای درک دیدگاه اوست. با گفتن جملاتی مانند “متوجه هستم که چقدر برایت سخت بوده” یا “به نظر میرسد که خیلی ناراحتی”، همدلی خود را نشان دهید. این کار باعث میشود گوینده احساس کند که شنیده میشود و درک میشود. سعی کنید احساسات پنهان در پشت کلمات را نیز تشخیص دهید. با بهرهگیری از بازخورد کلامی و غیرکلامی، نشان دهید که در تلاشید تا دیدگاه او را درک کنید.
3. سوالات باز بپرسید
به جای پرسیدن سوالاتی که با “بله” یا “نه” پاسخ داده میشوند، سوالاتی بپرسید که گوینده را تشویق به توضیح بیشتر کنند. مثلا به جای پرسیدن “آیا روز خوبی داشتی؟” بپرسید “امروز چطور گذشت؟” این سوالات نشان میدهند که شما به صحبتهای گوینده علاقه مند هستید. سوالات باز میتوانند به گوینده کمک کنند تا احساسات و افکار خود را بهتر بیان کند. با دقت به پاسخهای گوینده گوش دهید و سوالات بعدی خود را بر اساس آن تنظیم کنید. از سوالاتی مانند “میتوانی بیشتر توضیح دهی؟” یا “منظورت از این حرف چیست؟” استفاده کنید.
4. فعالانه گوش دهید
فقط به کلمات گوش ندهید، بلکه به لحن صدا، زبان بدن و احساسات گوینده نیز توجه کنید. مثلا میتوانید بگویید “اگر درست متوجه شده باشم، تو از این موضوع خیلی ناراحتی؟” فعالانه گوش دادن نشان میدهد که شما به طور کامل درگیر مکالمه هستید. از سر تکان دادن، لبخند زدن و بهرهگیری از کلمات تاکیدی مانند “آها” و “بله” برای نشان دادن توجه خود استفاده کنید. از قطع کردن صحبت گوینده خودداری کنید، حتی اگر فکر میکنید میدانید که او چه میخواهد بگوید. فعالانه گوش دادن به ایجاد اعتماد و صمیمیت در رابطه کمک میکند.
5. قضاوت نکنید
قبل از اینکه گوینده صحبتهایش را تمام کند، او را قضاوت نکنید یا به او برچسب نزنید. حتی اگر با دیدگاه گوینده موافق نیستید، سعی کنید آن را درک کنید. قضاوت کردن مانع از شنیدن درست میشود و به رابطه آسیب میزند. به جای قضاوت کردن، سعی کنید با ذهن باز به صحبتهای گوینده گوش دهید. با پذیرش دیدگاههای مختلف، میتوانید رابطه سالمتری داشته باشید.
6. بازخورد سازنده بدهید
پس از اینکه گوینده صحبتهایش را تمام کرد، بازخورد سازنده بدهید. این بازخورد باید مشخص، واضح و مرتبط با موضوع باشد. به جای انتقاد کردن، سعی کنید پیشنهاداتی برای بهبود ارائه دهید. مثلا به جای گفتن “تو همیشه اشتباه میکنی”، بگویید “به نظرم اگر این کار را به این شکل انجام دهی، نتیجه بهتری خواهی گرفت. ” بازخورد سازنده باید با هدف کمک به گوینده ارائه شود، نه با هدف تحقیر یا سرزنش او. قبل از دادن بازخورد، از گوینده بپرسید که آیا مایل به شنیدن بازخورد است یا خیر. از لحنی مهربان و محترمانه در هنگام دادن بازخورد استفاده کنید.
7. از حواسپرتیها دوری کنید
هنگام صحبت کردن با شریک زندگیتان، تلاش کنید تا از هرگونه حواسپرتی جلوگیری کنید. این شامل تلفن همراه، تلویزیون، یا هر چیز دیگری است که ممکن است توجه شما را از او دور کند. یک مکان آرام و خصوصی برای صحبت کردن انتخاب کنید که در آن احساس راحتی و امنیت کنید. به شریک زندگیتان نشان دهید که او برای شما در اولویت است و شما به آنچه که او میگوید اهمیت میدهید. با ایجاد یک محیط بدون حواسپرتی، میتوانید به طور کامل بر صحبتهای شریک زندگیتان تمرکز کنید و او را بهتر درک کنید. از انجام چند کار همزمان در هنگام صحبت کردن با شریک زندگیتان خودداری کنید.
8. صبور باشید
گاهی اوقات، ممکن است گوینده برای بیان احساسات و افکار خود به زمان بیشتری نیاز داشته باشد. صبور باشید و به او فرصت دهید تا بدون عجله صحبت کند. از قطع کردن صحبت گوینده خودداری کنید و به او فشار نیاورید تا سریعتر صحبت کند. صبر شما نشان میدهد که به گوینده احترام میگذارید و برای آنچه که او میگوید ارزش قائل هستید. با صبور بودن، میتوانید به گوینده کمک کنید تا راحتتر و آزادانهتر صحبت کند. با صبر و حوصله، میتوانید ارتباط عمیقتر و معنادارتری با گوینده برقرار کنید.
9. زبان بدن را درک کنید
زبان بدن میتواند اطلاعات زیادی در مورد احساسات و افکار گوینده به شما بدهد. به حرکات چشم، حالت چهره، وضعیت بدن و لحن صدا توجه کنید. اگر گوینده از تماس چشمی خودداری میکند، ممکن است احساس خجالت، ناراحتی یا پنهان کردن چیزی را داشته باشد. اگر گوینده دستان خود را محکم گره کرده است، ممکن است احساس اضطراب یا تنش داشته باشد. با درک زبان بدن، میتوانید بهتر بفهمید که گوینده واقعاً چه میگوید و چه احساسی دارد. زبان بدن شما نیز مهم است. سعی کنید زبان بدن مثبتی داشته باشید که نشان دهد شما به گوینده توجه میکنید و به او احترام میگذارید. مثلا رو به گوینده بنشینید یا بایستید، تماس چشمی برقرار کنید و لبخند بزنید. با هماهنگ کردن زبان بدن خود با گوینده، میتوانید ارتباط بهتری با او برقرار کنید.
10. احساسات خود را کنترل کنید
هنگام گوش دادن به صحبتهای گوینده، ممکن است احساساتی مانند خشم، ناراحتی یا ناامیدی را تجربه کنید. باید این احساسات را کنترل کنید و اجازه ندهید که بر نحوه گوش دادن شما تاثیر بگذارند. اگر احساس میکنید که دارید عصبانی میشوید، سعی کنید نفس عمیقی بکشید و آرام باشید. اگر احساس میکنید که دارید ناراحت میشوید، به خودتان یادآوری کنید که گوینده قصد آسیب رساندن به شما را ندارد. با کنترل احساسات خود، میتوانید با ذهن باز به صحبتهای گوینده گوش دهید و بهتر او را درک کنید. اگر احساس میکنید که نمیتوانید احساسات خود را کنترل کنید، از گوینده بخواهید که کمی استراحت کنید و بعداً به صحبت کردن ادامه دهید. با تمرین، میتوانید یاد بگیرید که چگونه احساسات خود را کنترل کنید و شنونده بهتری باشید.
11. به آنچه گفته نمیشود توجه کنید
گاهی اوقات، مهمترین اطلاعات در آنچه گفته نمیشود نهفته است. به زبان بدن، لحن صدا و سکوتهای گوینده توجه کنید. این عوامل میتوانند سرنخهایی در مورد احساسات و افکار پنهان او به شما بدهند. مثلا اگر گوینده از صحبت کردن در مورد موضوع خاصی خودداری میکند، ممکن است احساس ناراحتی یا ترس داشته باشد. اگر گوینده لحن صدای خود را تغییر میدهد، ممکن است احساس هیجان، خشم یا غم داشته باشد. با توجه به آنچه گفته نمیشود، میتوانید درک عمیقتری از گوینده پیدا کنید و به او کمک کنید تا احساسات خود را بیان کند. به گوینده فرصت دهید تا در سکوت فکر کند و احساسات خود را پردازش کند. با توجه به آنچه گفته نمیشود، میتوانید شنونده همدلتر و موثرتری باشید.
12. تمرین کنید
بهتر شنونده بودن یک مهارت است و مانند هر مهارت دیگری، نیاز به تمرین دارد. هر چه بیشتر تمرین کنید، بهتر خواهید شد. فرصتهایی برای تمرین گوش دادن فعالانه پیدا کنید. با دوستان، خانواده و همکاران خود صحبت کنید و سعی کنید به طور کامل به آنها گوش دهید. از آنها بازخورد بگیرید و بپرسید که آیا احساس میکنند که شما به آنها گوش میدهید یا خیر. در کلاسها و کارگاههای آموزشی مهارتهای شنیداری شرکت کنید. کتابها و مقالاتی در مورد مهارتهای شنیداری بخوانید. با تمرین مداوم، میتوانید شنونده بهتری شوید و روابط خود را بهبود بخشید.
یکی از چیزایی که توی گوش دادن خیلی فراموش میشه اینه که گاهی بهترین واکنش، سکوتِ همراه با توجهه. نه تایید کردن نه رد کردن، فقط حضوری آروم و صمیمی
اگه موقع گوش دادن مدام دنبال جواب دادن باشیم، عملاً داریم به جای شنیدن، برای حرف زدن خودمون آماده میشیم